Tiroid bezi nedir?

Tiroid bezi boynun orta kısmında kelebek şeklinde bir organdır. Gırtlağın hemen önünde yer alır. Tiroid bezi triiyodotironin (T3), tiroksin(T4) isminde iki hormon salgılar. Bu hormonlar kabaca vücudun enerjiyi nasıl kullanacağını düzenler. Paratiroid bezler ise tiroid bezinin arkasında yer alan 4 adet küçük bezdir. Bunlar paratiroid hormon isminde bir hormon salgılarlar; bu hormonlar da kanda kalsiyum seviyesinin ayarlanmasında rol alırlar.

Tiroid kanseri nedir?

Tiroid kanseri tiroid bezindeki normal hücrelerin anormal hücrelere dönüşmesi ve kontrolsüz büyümesi ile meydana gelir. Tiroid kanseri en sık görülen endokrin sistem(hormon salgılan organlar)kanseridir.
Tiroid kanserinin birçok çeşidi vardır. Bazı tipleri ileri derecede saldırgan davranabilmektedir.

Tiroid kanserinin belirtileri nelerdir?

Erken dönemde hastalar hiçbir şey hissetmeyebilirler. Bu hastalarda başka bir nedenle yapılan boyun görüntülemelerinde tiroid kanseri saptanabilir. Bununla birlikte en sık belirti ise tiroid bezinde büyümedir. Bu büyümenin nedeni doku tanısı konulana kadar ‘’tiroid nodülü’’ olarak adlandırılan tiroid içi kitlelerdir. Tiroid kanserlerinde bu nodüller genellikle kısa sürede büyüme eğilimindedirler. Bazı hastalar bu büyümeyi kendisi görür veya hisseder diğer hastalarda ise tiroid bezindeki boyut artışı rutin muayene esnasında doktor tarafından tespit edilir.

Tiroid kanseri olan hastalarda görülebilen diğer semptomlar:

Ses kısıklığı veya konuşamama

Nefes alma güçlüğü

Yutma güçlüğü

Öksürük- öksürmekle kan gelmesi

Tüm bu belirtiler tiroid kanseri harici nedenlerle de meydana gelebilir. Fakat eğer sizde bu belirtiler mevcutsa mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Tiroid kanseri için bir test var mıdır?

Evet. Eğer tiroid bezinizde bir büyüme varsa doktorunuz bu büyümenin tiroid kanserine bağlı olup olmadığını görmek için size birtakım testler yapacaktır (birçok tiroid bezi büyümesi kansere bağlı değildir). Bu testler şunları içerebilir:

Görüntüleme testleri- Görüntüleme sıklıkla ses dalgaları yardımı ile organların görüntülenmesini sağlayan ultrason ile yapılır. Bazı hastalara tiroid taraması da yapılmaktadır. Bunun için hastaya tablet veya iğne şeklinde uygulanabilen küçük miktarda radyoaktif madde verilir. Sonra özel bir kamera ile tiroid glan görüntülenir.

Kan testleri

İnce iğne aspirasyonu- Bu testte tiroid bezinde kanserden şüphelenilen yerden bir iğne yardımı ile küçük bir örnek alınır ve patoloji uzmanınca mikroskop altında incelenir.

Kanser evrelemesi nedir?

Kanser evrelemesi kanserin tiroid dokusu dışına yayılıp yayılmadığını ve eğer yayılmışsa hangi bölgelere yayıldığını tespit etmek içi yapılır.

Tedavi çoğunlukla tiroid kanserinin tipine, evresine ve hastanın diğer medikal özelliklerine göre belirlenir.

Tiroid kanseri nasıl tedavi edilir?

Tiroid kanseri genellikle aşağıdakilerin biri veya birkaçı ile tedavi edilir:

Cerrahi- Birçok hastada tiroid kanserinin tedavisi cerrahi rezeksiyondur. Doktor tiroid bezinin yarısını veya tamamını çıkarabilir. Ayrıca çevresindeki lenf nodlarını da çıkarabilir. Lenf nodları vücudun bağışıklık sisteminin parçası olan nohut şeklinde organlardır.

Radyoaktif İyot- Radyoaktif iyot, tablet veya sıvı olarak içilen küçük miktarda radyasyon ihtiva eden tiroid bezini tahrip edebilen bir maddedir.

Tiroid Hormonu- Doktor cerrahi veya radyoaktif iyot tedavisi sonrası tiroid hormon tedavisi başlayabilir. Bu sayede vücudun ihtiyacı olan tiroid hormonları verilmiş olur.

Eksternal Radyoterapi- Bu tedavi kanser hücrelerini öldürmek üzere yüksek doz x ışını vermek sureti ile yapılır. Radyasyon ilaç içirilerek değil makine aracılığı ile dışarıdan verilir.

Kemoterapi- Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan bir grup ilaca verilen isimdir.

Doktorun kontrol ve testlerle çizdiği yolun takip edilmesi çok önemlidir. Ayrıca tedavi esnasında ortaya çıkan yan etki ve problemlerin doktor ile paylaşımı gerekmektedir. Tiroid kanseri tedavisi esnasında hangi tedavinin seçileceği konusunda birçok tercihte bulunmak gerekir. Doktor-hasta iletişimi bu noktada çok önemlidir ve tedavinin her basamağında hasta doktor ile tedavi hakkında hissettiklerini paylaşmalı ve sorularını sormalıdır.

Tedaviden sonra neler olur?

Tedaviden sonra, kanserin tekrarlama ihtimali nedeni ile doktor tarafından belirtilen sıklıkta kontrol muayenesi gerekir. Düzenli kontroller; fizik muayene, kan testleri, görüntüleme testlerini içerir. Ayrıca hormon seviyesinin de düzenli olarak kontrol edilmesi gerekecektir.

Daha önce bahsedilen belirtilerdem biri ortaya çıktığında vakit kaybetmeden doktor bilgilendirilmelidir çünkü bu kanserin tekrarladığı anlamına gelebilir. Tekrarlama veya başka organlara yayılma halinde hastanın mevcut durumuna bağlı olarak tekrar cerrahi, radyoaktif iyot, eksternal radyoterapi, kemoterapi seçeneklerinden biri veya birkaçı gündeme gelebilir.

Doç. Dr. Selçuk GÜNEŞ

Memorial İstanbul Hizmet Hastanesi